Dünyanın en büyük yaşam maliyet veri tabanı Numbeo’ya göre, Antalya’da yaşamak hem düşük maliyetli hem de kaliteli.

Yaşam maliyet endeksi, şehirlerin kira, bakkaliye/yiyecek, restoran fiyatları ve yerel satın alma gücünü baz alarak, New York şehrinin değerleri 100 kabul edilip, bu değere göre hesaplanmaktadır. Yani, belirtilen her bir gösterge kendi içinde değerlendirilip maliyeti belirlenir ve bu değerler New York ile kıyaslanarak yaşam maliyet endeks değerine ulaşılır. 2020 verilerine göre, dünya genelinde en yüksek yaşam maliyet endeksine sahip şehir 128,29 değeri ile Zürih, İsviçre’dir. Bu değer (128,29), Zürih’in New York’tan %28,29 daha pahalı olduğunu göstermektedir. Öte yandan toplamda 440 şehrin yer aldığı endekste en son sırada 19,77 değeri ile Hindistan’ın Thiruvananthapuram şehri yer almaktadır. Bu şehir New York’tan %80,23 daha düşük yaşam maliyetine sahiptir. Veriler bu şekilde değerlendirildiğinde, listeye Türkiye’den İstanbul, Bursa, Ankara, İzmir ve Antalya olmak üzere 5 şehir girmektedir. (Başka iller için de endeks değeri hesaplanmakla birlikte sıralanan 440 şehir arasında listelenmemektedir.) Listelenen bu beş şehirden Antalya, en düşük yaşam maliyetine sahip il olarak öne çıkmaktadır. Genel yaşam maliyet endeksinin alt endekslerinden kira ve restoran fiyatlarında, listedeki beş şehir arasında en düşük maliyetli olan Antalya’nın, bakkaliye/yiyecek endeksinde İzmir’den daha maliyetli olduğu göze çarpmaktadır. Bu endeks sıralamasına göre Türkiye’de yaşam maliyeti en yüksek olan il, İstanbul’dur.

Tablo 1 – Numbeo Yaşam Maliyet Endeksi Değerleri, 2020

İl Dünya geneli sıralama (440 şehir içinde) Türkiye içinde sıralama Yaşam Maliyeti Endeksi Kira Endeksi Yaşam Maliyeti Artı Kira Endeksi Bakkaliye/Yiyecek Endeksi Restoran Fiyat Endeksi Yerel Satın Alma Gücü Endeksi
İstanbul 325 1 38.01 9.84 24.54 32.30 28.30 38.23
Bursa 360 2 35.30 6.05 21.31 31.59 23.36 44.65
Ankara 362 3 35.07 6.26 21.29 30.26 25.92 44.22
İzmir 377 4 33.31 6.78 20.62 28.93 21.71 41.05
Antalya 387 5 32.25 5.76 19.58 29.50 21.19 42.38

Dünya ile kıyaslandığında Antalya;

  • 452 şehir arasında en ucuz suya sahip 3. il
  • 452 şehir arasında en ucuz elmaya sahip 5. il
  • 449 şehir arasında şehir merkezinde bir daire satın alabilmek için metrekare başına düşen en ucuz fiyata sahip 6. il
  • 29 Batı Asya ülkesi arasında, orta sınıf bir restoranda 2 iki kişinin üç çeşit yemeği en ucuza yiyebildiği 1. il

Öte yandan, Antalya;

  • 109 Asya şehri arasında restoranlarda kola tüketimi en pahalı 20. il
  • 106 Asya şehri arasında km başına en fazla taksi fiyatı ödeyen 27. İl

(Bu değerler sadece Numbeo veri tabanında yer alan şehirlerle yapılan kıyaslamaları içermektedir.)

Antalya’da yaşam maliyeti daha detaylı incelendiğinde, en büyük kalemi market harcamalarının oluşturduğu görülmektedir. Market harcamalarını ulaşım ve kira takip ederken Antalya’da yaşayan bir birey en az harcamayı giyim ve ayakkabı ile spor ve hobi faaliyetlerine ayırmaktadır.

Şekil 1 – Antalya’da giderlerin dağılımı (%), 2020

Antalya’da bir kişinin, bir günlük yiyeceğe (bir kişinin alması gereken tüm besin değerini içeren ve 2400 kalori değerine denk gelen) ayıracağı para 21,64 ₺ olarak hesaplanmaktadır. Bu bağlamda, bir kişinin bir aylık (31 gün üzerinden hesaplanmıştır) yiyecek masrafı Antalya’da 670,89 ₺’dir. Antalya’da yaşan bir birey, gıda harcamalarının %29’unu dana etine, %18’ini tavuk etine, %13’ünü muza ve %12’sini yumurtaya harcamaktadır. Türkiye’de yaşam maliyeti en yüksek il olan İstanbul’da, gıda harcaması günlük 32,23 ₺, aylık 999,09 ₺’dir. Bu değerler Antalya’nın yaklaşık 1,5 katıdır. Dünya genelinde yaşam maliyeti en yüksek şehir olan Zürih’te ise gıda harcaması günlük 157,77 ₺ ve aylık 4.890,91 ₺’dir.

Tablo 2 – Şehirlerde yiyecek için kişi başına ödenmesi gereken minimum para miktarı

Şehirler Günlük (₺) Aylık (₺)
Zürih 157,77 4890,91
Bursa 32,56 1.009,46
İstanbul 32,23 999,09
İzmir 31,05 962,56
Ankara 30,09 932,81
Antalya 21,64 670,89

Antalya’nın yaşam maliyet verilerinin yıllar içindeki değişimi incelendiğinde, listelenen ürün ve hizmetlerde en fazla artışın tenis kortu kiralamasında olduğu görülmektedir. Bu listede en dikkat çeken değer ise Türkiye’nin toplam portakal üretiminin %34’ünü tek başına karşılayan Antalya’da, ürünün fiyatının 5 yıl içinde %183,8 artmasıdır.

Tablo 3 – Seçilmiş ürün ve hizmetlerin fiyatlarındaki değişim, 2014-2019

Ürün/ Hizmet 2014-2019 değişim (%)
Tenis kortu kirası (hafta sonu 1 saat) 217,4
Portakal 183,8
Yerel peynirler 177,0
Orta sınıf 1 şişe şarap 166,7
Kamu hizmetleri (elektrik, ısıtma, soğutma, su, çöp) için ödenen bedel (aylık) 155,7
İthal bira (restoran fiyatı) 141,7
İthal bira (market fiyatı) 127,4
Marul 123,3
Bir çift erkek deri ayakkabı 122,5
Yerel bira (market fiyatı) 122,0
Süt 117,7
Ev kirası (merkez dışı, 3 yatak odalı) 111,6
Yumurta 104,6

Numbeo tarafından yaşam maliyetinin yanı sıra, satın alma gücü, kirlilik, konut fiyatının gelire oranı, güvenlik, sağlık, işe gidip gelmek için trafikte geçirilen süre ve iklim endeksleri dikkate alınarak şehirlerin yaşam kalitesini tahmin eden “Yaşam Kalite Endeksi” de hesaplanmaktadır. Yaşam Kalite Endeksi sıralamasında listenin en başında Avustralya’nın başkenti olan Kanberra yer almaktadır. Antalya ise Türkiye ortalamasına göre iyi bir performans sergilemektedir. Özellikle emlak fiyatlarının gelire oranı, işe gidip gelmek için trafikte geçirilen süre ve kirlilik değerlerinde Türkiye ortalamasına göre daha iyi performans sergilemektedir. Genel olarak değerlendirildiğinde ise iklim ve yaşam maliyeti, Antalya’nın yaşam kalite endeksinde en iyi performansa sahip olduğu göstergelerdir. Satın alma gücü endeksi ise en kötü performansın sergilendiği göstergedir.

Güvenlik endeksinde “ten rengi, etnik köken, cinsiyet veya din nedeniyle fiziksel bir saldırıya maruz kalma endişesi” ile “gündüz ve gece tek başına yürüme güvenliği” alt endeksleri, en iyi performans sergilenen göstergelerdir.

Sağlık endeksinde, genel olarak iyi bir performans sergileyen Antalya, “modern teşhis ve tedavi cihazları” ile “raporları doldururken doğruluk ve bütünlük” alt endekslerinde öne çıkmaktadır.

Trafik endeksinde, görece iyi bir performans sergileyen Antalya’da, işe/ okula yolculuk eden bir kişinin yıllık 623,19 kg CO2 ürettiği tahmin edilmektedir. Her bir yolcunun ürettiği bu CO2 miktarını sıfırlayabilecek oksijen üretmesi için 28,63 ağaca ihtiyaç vardır.

Kirlilik endeksinde, “yeşil alan ve park kalitesi” ile “şehirde rahat vakit geçirme” alt endeksleri Antalya’nın öne çıktığı göstergelerdir.

Tablo 4 –Antalya ve Türkiye’nin Numbeo Yaşam Kalite Endeksi Değerleri, 2020

Genel olarak değerlendirildiğinde, Antalya’da birçok ürün ve hizmeti elde etmek için birçok şehre göre daha az para harcamak yeterli olacaktır. Daha az para harcarken aynı zamanda daha kaliteli bir yaşam sürmek de mümkün. Yani ANTALYA: daha az harcama, daha çok kalite.

Seçil Gülbudak Dil
Antalya Ticaret ve Sanayi Odası
Müşaviri