TİM tarafından her yıl hazırlanan “Türkiye’nin İlk 1000 İhracatçısı” araştırmasının 2019 yılına ait raporu yayınlandı. 48 farklı ilden firmanın yer aldığı listenin yarısına yakınını İstanbul merkezli firmalar oluşturmaktadır. İstanbul’u sırasıyla İzmir, Gaziantep, Kocaeli, Bursa, Ankara, Denizli, Manisa, Adana ve Tekirdağ takip etmektedir. Toplam 8 firması ile listede yer alan Antalya ise Eskişehir ile birlikte 17’nci sırada yer almaktadır.
Raporda öne çıkan bazı detaylar ise aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- 144 firma 2019’da İlk 1000 İhracatçı listesine yeni giriş yaptı.
- İlk 1000 İhracatçının toplam ihracatı 103 milyar dolar olup Türkiye toplamının %62’sini oluşturdu.
- İlk 1000 ihracatçı toplam ihracatını bir önceki yıla göre %3 artırdı.
- 416 firma ihracatını bir önceki yıla göre 7,6 milyar dolar artırdı
- İlk 1000 İhracatçı toplam 226 ülkeye ihracat yaptı
- İlk 1000 İhracatçının 338’i üst düzey kadın çalışana sahip
Listenin başında Ford Otomotiv Sanayi A.Ş. (5,9 milyar $), Toyota Otomotiv Sanayi A.Ş. (4,2 milyar $) ve Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. (3,5 milyar $) yer almaktadır. Bu üç firma listede yer alan 1000 ihracatçının yaptığı toplam ihracatın %13’ünü gerçekleştirmiştir. 28 farklı sektörden firmanın yer aldığı listede en fazla ihracat 26,3 milyar dolar ile otomotiv endüstrisinde yapılmıştır. Otomotiv endüstrisini sırasıyla 11,9 milyar dolar ile kimyevi maddeler ve mamulleri, 10,6 milyar dolar ile çelik ve 9,5 milyar dolar ile hazır giyim ve konfeksiyon takip etmektedir. Bu ilk dört sektör, listedeki toplam ihracatın %60’ından fazlasını oluşturmaktadır. Öte yandan, İlk 1000 İhracatçı tarafından en az ihracat yapılan sektör ise 16,2 milyon dolar ile süs bitkileri ve mamulleridir.
Antalya 2019 yılında 8 firması ile İlk 1000 İhracatçı listesinde yerini almıştır. Toplamda 324 milyon dolar ihracat yapan bu 8 firmanın dördü listeye bu yıl yeni girmiştir. Madencilik, mobilya, kağıt ve orman ürünleri ile kimyevi maddeler ve mamulleri sektörlerinde faaliyet gösteren bu firmaların ihracatları, geçen yıla göre %4 ile %16 arasında düşmüştür. 2019 yılında toplam 1,4 milyar dolar ihracat yapan Antalya için tarihinin en yüksek ihracat gelirinin elde edildiği 2019 yılında, geçen yıla göre ihracat hacmi düşüş göstermiş olsa bile bu 8 firma ilin toplam ihracatının %24’ünü gerçekleştirmiştir. Bu değerler aslında Antalya’da ihracat anlamında bir kümelenmeye işaret etmektedir. İlin ihracatının çok büyük bir kısmını belli firmaların üstlendiğini, yeni firmalar da ihracat yapabilmelerine rağmen bu değerin oldukça düşük kaldığını söylemek mümkündür. Daha önceki yıllarda listeye 10 firma ile girebilen Antalya’nın ihracat yapan firma sayısını ve bu firmaların ihracat hacmini artırmak için çalışmalar yapması gerekmektedir. Geleneksel ihracat ile ilgili yapılacak düzenlemelerin yanı sıra e-ihracat ile ilgili yapılacak çalışmalar da bu aşamada büyük önem arz etmektedir. İşletmeler için mevcut ürünleri ile aynı pazarlarda daha büyük ihracatlar yapabilmeleri veya yeni pazarlara açılmaları ya da yeni ürünlerle mevcut pazarlarında rekabeti artırmaları veya yeni pazarlara açılmaları için eğitimler ve destekler verilmeleri ve yönlendirmeler ile teşvik edilmelidir. Daha önce hiç ihracat yapmamış olan işletmeler için de yapılacak çalışmalar ayrı bir başlık altında değerlendirilmelidir.
TİM İlk 1000 İhracatçı Listesi Antalya Firmaları, 2019
Kaynak: TİM
Türkiye’nin 2019 yılı ihracat performansı genel olarak değerlendirildiğinde, 180,8 milyar dolarlık ihracat ile yeni bir Cumhuriyet tarihi rekorunu kıran Türkiye, ihracatını en fazla artıran altıncı ülke olmuştur. Türkiye’nin 2019 yılı ihracat performansında dikkat çekici bazı başlıklar ise şöyle sıralanabilir:
- 1 milyar dolar üzeri ihracat yapılan ülke sayısı 40
- 1 milyar dolar üzeri ihracat yapan il sayısı 18
- 1 milyar dolar üzeri ihracat yapılan sektör sayısı 23
- 2019 yılında ilk kez ihracat yapan firma sayısı 17.544
- Toplam mal ihracatçısı sayısı 90.617
- Tarımda ve gıdada dış ticaret fazlası 5,3 milyar dolar
Türkiye ve Antalya için değerlendirdiğimizde, ihracatta yıllar içindeki artış trendi, bu anlamdaki güçlü altyapıya işaret etmektedir. Pandemi süreci ile yaşanan küresel bir içe kapanış sonrasında, normalleşmeye başlayan uluslararası ticaret hem Antalya’da hem Türkiye’de hızlı bir geri dönüş performansı yakalamıştır. Mevcut üretim yapısı ile birçok alanda uluslararası ticarette önemli roller üstlenildiği düşünüldüğünde, ihracat süreçlerindeki aşamalarda (gümrük süreleri, gümrük maliyetleri, belge uyumu vs.) iyileştirmelerin yapılması durumunda, ihracatta daha büyük gelişmelerin olacağını söylemek mümkündür. Bu nedenle ihracat süreçlerinde darboğaza neden olan alanların tespit edilip bu alanlarda yapılacak iyileştirmelerle hem yeni ihracatçıları sürece dahil etmek hem de mevcut ihracatçıların ihracat hacimlerini artırmak daha kolay olacaktır.
Seçil Gülbudak Dil
Müşavir
