Önde gelen markaların dijital ortamda büyümesini ve ölçeklenmesini büyük veri, analitik ve bulut ürünleriyle destekleyen ödüllü bir teknoloji şirketi olan Commencis, 2021 trendleri ve uygulama incelemeleriyle Sosyal Medya Raporu’nu yayımladı. Rapora yer alan verilerin, analizlerin, çıkarımların bazılarına aşağıda yer verilmiştir.

  • 1997’de SixDegrees.com ile kullanıcıların hayatına giren olan sosyal medya, Friendster, MySpace, LinkedIn, XING ve Facebook gibi ‘sosyal ağ modeli’ne dayalı başarılı platformlarla gelişmeye ve her geçen gün kullanıcı sayısını artırmaya devam etti. ‘We Are Social, Hootsuite’ Ocak 2021 verilerine göre yaklaşık 4,66 milyar internet kullanıcısı ve %59,5’lik bir internet penetrasyonu varken, nüfusun %53,6’sını oluşturan 4,2 milyar sosyal medya kullanıcısı mevcuttur. Bununla birlikte pandemi döneminde yapılan araştırmalara göre internet kullanıcıları salgın sırasında sosyal medya kullanımlarını %72 ve sosyal medya paylaşımlarını %43 artırmış durumdalar.
  • Sosyal medya platformlarına giriş yapmış aktif kullanıcı sayıları 2004’ten 2020’ye ivmeli bir artış gösteriyor ve Facebook, Youtube, Whatsapp gibi geleneksel platformlar başı çekmeye devam ediyor.
  • Datareportal Dijital 2021: Küresel Genel Bakış Raporu verilerine göre 2021’de dünya genelindeki toplam aktif kullanıcı sayıları ve 2020’den bu yana 1 yıllık kullanıcı sayısındaki değişim aşağıdaki gibidir:
    • Toplam aktif sosyal medya kullanıcı sayısı: 4,2 milyar
    • Toplam aktif sosyal medya kullanıcıların toplam nüfusa oranı: %53,6
    • 2020’den 2021’e kadar sosyal medya kullanıcı sayısındaki 1 yıllık değişim: %13,2
    • Sosyal medya platformlarına cep telefonlarından erişen toplam kullanıcı sayısı: 4,15 milyar
    • Sosyal medya platformlarına cep telefonlarından erişen toplam kullanıcıların yüzdesi: %98,8
  • Sosyal Medya Platformlarında Geçirilen Günlük Zaman

Statista tarafından 2021 Ocak ayında yayınlanan çalışma, dünya çapında sosyal medyada geçirilen günlük ortalama toplam sürenin 2012 yılında 90 dakika iken 2020’ye gelindiğinde bu sürenin %61 artarak 145 dakikaya çıktığını gösteriyor.

  • TikTok gibi yeni platformlardan bazılarının hızla yükseldiği ve uzun süredir kullanılan platform kullanıcı sayılarına eriştiği gerçeğinin yanı sıra, Facebook ve Instagram gibi geleneksel sosyal ağlar, özelliklerini güncellemeye ve birçok yeni özelliği sistemlerine entegre ederek kazandıkları kullanıcı kitlelerini korumaya devam ediyor. ‘Hootsuite’ 2021 Social Trends Raporu’na göre, şirketlerin %60’ı 2021’de Instagram bütçesini; %46’sı Facebook bütçesini ve %14’ü TikTok pazarlama bütçesini artırmayı planladığını belirtiyor. Bununla birlikte katılımcılara hedefleri için en etkili gördükleri platformlar sorulduğunda Facebook %78, Instagram %70, LinkedIn %42 ve Twitter %33 ile başı çekiyor.
  • 2014 yılında Çin yönetim kurulu, bireylerin, işletmelerin ve hükümet yetkililerinin itibarlarını derecelendirmek için ülke çapında bir izleme sistemi kurulması çağrısında bulundu. ‘Civility code’ adıyla yürürlüğe girecek olan uygulama aracılığıyla vatandaşların davranışlarını puanlamayı amaçlayan sistemde puanlar, insanların trafik kurallarına ne kadar uyduğuna, toplum hizmetlerine ne kadar katkıda bulunduklarına, çöpleri ayırıp ayırmadıklarına ve yiyecek israf seviyesine göre veriliyor. Değerlendirmeler sonucunda daha yüksek puana sahip olanlar, toplu taşıma veya film biletlerinde indirim gibi birçok avantajdan yararlanabiliyorlar. Öte yandan düşük puana sahip olanlar da cezalandırılıyor. 2020 Mayıs ayında Çin’de sosyal kredi puanı nedeniyle kara listeye giren 26,82 milyon kişi, uçağa ve 5,96 milyon kişi de yüksek hızlı trene binmekten men edildi.
  • Mart ve Nisan 2020’de tüm internet kullanıcılarının %34’ü sosyal medyayı oyun ve canlı yayın için kullanan insanlardan oluşuyordu.
  • Animoto’nun 2020’nin ilk yarısında 1000 tüketici ve 500 işletmeyle yaptığı anket, Y kuşağının satın alma kararlarının %75’inin bir markanın sosyal medyadaki varlığından etkilendiği ortaya çıkarıyor. Araştırmalara göre Z kuşağı, markaları takip etmek için Instagram’ı kullanırken X ve Y kuşağı, satın alma kararları verirken güvendikleri platform olarak YouTube’u tercih ediyor. Patlama kuşağı (X-baby boomers) ise zamanının çoğunu YouTube ve Facebook Feed’de geçiriyor.
  • Türlerine Göre Sosyal Medya Platformları:
    • Sosyal Ağ Oluşturma Platformları: Kişisel sosyal ağ oluşturmak için kullanılan Facebook ve Twitter gibi uygulamalara ek olarak profesyonel bağlantılar için LinkedIn vb. platformlar tercih ediliyor. Bu uygulamalar bilgi paylaşımını teşvik ederken kullanıcılar platformlarda ilgi alanlarına göre gruplar ve sayfalar oluşturulabiliyorlar.
    • Mesajlaşma ve Medya Paylaşım Platformları: Facebook’a bağlı, WhatsApp, Telegram vb. uygulamalar, mesajlaşma için popülerliğini korurken görsel içeriğin yazılı içerikten daha fazla ilgi gördüğü son yıllarda Instagram, YouTube, Imgur, Snapchat, ağırlıklı olarak dosya, fotoğraf, video ve GIF dosyaları gibi birçok formatı paylaşmak için kullanılıyor.
    • Blog Platformları: Medium ve Tumblr gibi blog platformları, kullanıcılara düşüncelerini ifade etmek ve okuyucularıyla bağlantı kurmak için önemli bir paylaşım alanı sağlıyor.
    • Tartışma Platformları: Fikirlerin ve gündemdekilerin paylaşılıp tartışılması için ağırlıklı olarak kullanılan Reddit ve Quora gibi platformlar, kullanıcıların fikirlerini özgürce ifade edebilmeleri ve ortak ilgi alanları olan insanların bir araya gelebilmeleri için tercih ediliyor.
    • İlişki / Tanışma Platformları: Badoo veya Tinder gibi kullanıcılara tanışma hizmeti sunan uygulamalar, son yıllarda en yüksek sayıda kullanıcı sayısına erişen sosyal medya uygulamaları arasına katılıyor.
    • Canlı Video Paylaşım ve Akış Platformları: Facebook, Youtube ve Instagram gibi birçok gelenekselleşmiş sosyal ağ platformunun ‘canlı akış’ özellikleri son yıllarda öne çıkıyor. Canlı yayının yanı sıra ağırlıklı olarak video paylaşımı için kullanılan TikTok, her yıl kullanıcı sayısını katlamaya devam ediyor.
    • Tüketici İncelemeleri için Kullanılan Sosyal Ağ Platformları: Yelp, Zomato ve TripAdvisor gibi platformlar, markalarla ilgili bilgi almak ve kullanıcı incelemeleri için kullanılıyor. Çoğu şirket için bu platformlardan olumlu geri bildirimler almak ve burada karşılaştığı tüketici sorunlarına yönelik çözümler geliştirebilmek önem kazanıyor.
    • İmleme ve İçerik İyileştirme Platformları: Kullanıcıların, beğendikleri içerikleri kaydetmelerini sağlayan Pinterest, Flipboard, Google Maps ve Mix vb. platformlar aynı zamanda pano oluşturmak ve içerik iyileştirmeleri için kullanıcıların trend olanı keşfetmesine, kaydetmesine, paylaşmasına ve tartışmasına yardımcı oluyor.
    • Oyun ve Eğlence Odaklı Sosyal Ağ Platformları: Caffein ve Twitch gibi spor ve video oyunu odaklı canlı görüntü akış platformları, kullanıcılarına gerçek zamanlı turnuvalar ve spor karşılaşmaları sunarken aynı zamanda sosyalleşmelerini sağlıyor. Bunun yanı sıra pandemi döneminde kullanıcıların birlikte eğlenebildikleri Houseparty gibi uygulamalar da öne çıkıyor.
    • Sesli Sohbet Platformları: Clubhouse’un ardından bu yıl Xiaomi Mi Talk da bir sesli sohbet uygulaması olarak güncellendi. Bunun yanı sıra, Discord ve Instagram, Clubhouse benzeri sesli sohbet özelliklerini geliştirirken, Facebook, Twitter, Slack ve LinkedIn gibi büyük şirketler de bu özelliği sistemlerine entegre etmek üzere çalışmalara başladılar.
  • Sosyal Medya Uygulama İncelemeleri
    • Tiktok: Aralık 2020’de dünya çapında 2,6 milyardan fazla indirmeye ulaştı. Aktif kullanıcı sayısı 689 milyon kişi ve pandemi döneminde kullanımdaki artış oranı %75.
    • Clubhouse: 2020 Nisan ayında piyasaya sürülen ve Alpha Exploration Co. tarafından geliştirilen Clubhouse, 21 Ocak 2021 tarihinde 1 milyar dolar piyasa değerine ulaştı. Aktif kullanıcı sayısı 2 milyon kişi ve pandemi döneminde kullanımdaki artış oranı %200.
    • Twitch: 2011 yılında yayınlanan platform, 2014 yılında Amazon tarafından 970 milyon dolar karşılığında satın alındı. Şubat 2014’te ABD’de internet trafiğinin en büyük dördüncü kaynağı olarak belirlendi. 2021’de aylık aktif kullanıcı kayısı 9,2 milyon kişi ve pandemi döneminde kullanımdaki artış oranı %135.
    • Mastodon: 2016 yılında piyasaya sürülen ve Twitter’ın yerine geçebileceği konuşulan mikroblog platformu Mastodon, kesintisiz bir sosyal medya deneyimi sağlayan, farklı kuruluşlar ve kullanıcılar tarafından işletilen ve binlerce topluluktan oluşan bir ağ. . 2021’de aylık aktif kullanıcı kayısı 411 bin kişi.
    • Caffeine: 2018 yılında piyasaya sürülen, canlı ve etkileşimli içerik oluşumuna odaklanan bir yayın şirketi olan Caffeine aynı zamanda oyun ve eğlence için tercih edilen bir sosyal yayın platformu. 2021’de aylık aktif kullanıcı kayısı 990 bin kişi.
    • Houseparty: 2020 Covid döneminde piyasaya sürülen ve Zoom platformunun daha tüketici dostu bir versiyonunu sunan Houseparty, yakın çevreyle buluşma oturumları ve oyun geceleri düzenlemek için tercih ediliyor. 2020 Mart ayı aktif kullanıcı sayısı 11,9 milyon kişi ve pandemi döneminde kullanımdaki artış oranı %500.
    • Wechat: Tencent Şirketi tarafından 2011 yılında Çin’de piyasaya sürülen ve bir mesajlaşma uygulaması olarak yola çıkan Wechat, rezervasyondan mobil ödemeye kadar birçok özelliği sistemine entegre ederek 2020’nin ilk çeyreğinde aylık 1 milyar kullanıcıya ulaştı. 2021’de aylık aktif kullanıcı kayısı 1,17 milyar kişi ve pandemi döneminde kullanımdaki artış oranı %78.
    • Reddit: Conde Nast Digital tarafından 2005’te piyasaya sürülen Reddit, kayıtlı kullanıcıların görüşlerini metin, fotoğraf ve video aracılığıyla paylaştıkları bir haber ve tartışma platformu. 2021’de aylık aktif kullanıcı sayısı 430 milyon kişi ve pandemi döneminde kullanımdaki artış oranı %44.
    • Facebook: 2004’te yalnızca üniversite öğrencilerinin kullanabileceği bir sosyal ağ platformu olarak piyasaya sürülen ve daha sonra Google, Apple, Amazon ile birlikte dünyanın en büyük internet şirketlerinden biri haline gelen Facebook, 2017’de canlı yayın ağı Facebook Watch ve 2018’de oyun platformu Facebook Gaming’i piyasaya sürdü. 2021’de aylık aktif kullanıcı kayısı 2,8 milyar kişi ve pandemi döneminde kullanımdaki artış oranı %12.
    • Instagram: 2010 yılında piyasaya sürülen ve sosyal medya üzerinden alışverişin yükselen yıldızı haline gelen Instagram, 2012’de Facebook tarafından satın alındı. 2021’de aylık aktif kullanıcı kayısı 1 milyar kişi ve pandemi döneminde kullanımdaki artış oranı %40.

Pandemiyle birlikte artan sosyalleşme ihtiyacı, dijital ortamdaki sosyal toplulukların da sayısını artırırken kullanıcıların büyük çoğunluğunu oluşturan genç jenerasyona hitap eden özellikler geliştirilmeye devam ediyor. Bunların başında gelen video oluşturma, paylaşma ve canlı yayın akışı, araştırmalara göre önümüzdeki 5 yıl içinde içeriğin %82’lik kısmını oluşturacak. Bunun yanı sıra sanal ürün denemelerinin oldukça arttığı bu dönem, sosyal medyanın yapay zekâ entegrasyonlarının pazarlama stratejilerini önemli ölçüde etkilediğini gösteriyor. Her gün daha da geliştirilen akıllı filtreler, sosyal medyadaki artırılmış gerçeklik beklentisini her geçen gün artırıyor.

Seçil Gülbudak Dil

Müşavir